De mythe van sfeer in de Premier League
PA Images

FYI.

This story is over 5 years old.

Sport

De mythe van sfeer in de Premier League

De luxe van de Premier League en de rijkdom van de clubs is gebaseerd op een mythe, een leugen.

Ik woon zelf in Londen en ben supporter van Arsenal. Laatst sprak ik een seizoenkaarthouder van Frankfurt. Hij zei me dat hij heel graag ooit een wedstrijd van Arsenal wilde bezoeken om de sfeer van de Premier League mee te maken.

Hij zou waarschijnlijk zwaar teleurgesteld zijn als hij erachter zou komen dat hij bij Arsenal de helft van zijn seizoenkaart neer zou moeten tellen voor een kaartje, om daarna een wedstrijd te zien met een vergelijkbare sfeer als in de lokale bibliotheekzaal.

Advertentie

Dat verschil tussen verwachting en realiteit is niet alleen op Arsenal van toepassing. Het is een symptoom van een probleem dat geldt voor clubs door heel het land. “De sfeer is minder geworden. Dat hebben we met zijn allen min of meer geaccepteerd,” vertelt Jay McKenna van de Liverpool-supportersgroep Spirit of Shankly. “Er wordt niet over gepraat door de organisatie of clubs, in ieder geval niet publiekelijk, omdat ze weten dat dat schadelijk zou zijn voor hun product.”

De clubs leven van de marketing van de Premier League en de cultivering van het imago dat daarbij hoort. Het beeld dat Engelse supporters een diepe passie hebben voor de sport, geworteld in een rijke en unieke geschiedenis, is onderdeel van het merk dat verpakt en verkocht wordt over de hele wereld. Je kunt de cijfers van Manchester United erop nalopen, dat de lijst van rijkste clubs ter wereld aanvoert. Volgens Deloitte draaide de club een omzet van 594 miljoen euro, waarvan 314 miljoen euro kwam uit commercie en 162 miljoen uit uitzendrechten.

Kortom: 80 procent van de omzet heeft te maken met de manier waarop de Premier League en Manchester United vermarkt worden. Die marketing verkoopt de lucratieve televisierechten in het buitenland en zorgt ervoor dat fans in China de zogenaamde passie die ze zien overnemen door shirts te kopen, frisdranken in Nigeria clubs willen sponsoren en Thaise zakenpartners meer geld in de club willen steken.

Advertentie

“We verkopen de Premier League als product aan mensen,” vertelt McKenna. “Liverpool weet dat heel goed. Ze hebben daarom reclameborden boven The Kop geplaatst. Als supporters of media nu foto’s maken van The Kop, of de tribune in beeld komt op televisie, past het allemaal precies. Je ziet de tribune, de sjaaltjes, spandoeken en mensen die “You’ll Never Walk Alone” zingen, perfect omlijst door reclame van Standard Chartered en New Balance. Ze verkopen het verhaal, de mythe, de geschiedenis en de traditie kant en klaar verpakt.”

Een slecht gevulde Kop afgelopen seizoen, in protest tegen hoge ticketprijzen.

Deze snapshot van het Engels voetbal, de mythe die verkocht wordt in het Premier League-pakket, schuurt steeds meer met wat supporters ervaren op de tribunes. De Premier League wil graag een goede supporterssfeer uitstralen, maar de supporters die die sfeer maken zien hun groepen steeds kleiner worden en de stadions daarmee steeds stiller.

Vraag een willekeurige supporter uit de Premier League waar deze aftakeling vandaan komt en je krijgt altijd hetzelfde antwoord. “De voornaamste reden is de hoge prijs van de kaartjes,” zegt Raymond Herligy van de Arsenal-supportersgroep REDaction Gooners. Hij bevestigt daarmee wat McKenna ook al zei. Veel supporters die al decennia in het stadion zaten, kunnen de hoge kosten voor seizoenkaarten niet meer opbrengen.

Maar een nog schrijnender probleem voor clubs en de competitie is het feit dat de hoge ticketprijzen ervoor zorgen dat de nieuwe generatie supporters niet goed doorkomt. “Je kan het zien aan de gemiddelde leeftijd van supporters in het stadion tegenwoordig,” zegt Herhily. “Bij Arsenal is de gemiddelde seizoenkaarthouder in de vijftig. Vijftigers gaan niet dezelfde sfeer brengen als twintigers of tieners. Maar welke tiener kan nu een seizoenkaart bij Arsenal betalen?”, vraagt hij.

Advertentie

De jongere generatie wordt al opgezadeld met schulden, een onmogelijke huizenmarkt en nulurencontracten. Bijna niemand kan dus een eurootje of duizend aftikken voor een seizoenkaart. Met de naderende Brexit lijkt het er ook niet op dat de lonen in Engeland snel zullen gaan stijgen de komende jaren.

De stijgende ticketprijzen zorgen ervoor dat de relatie tussen supporters en het voetbal verandert. “Ik ga niet naar Anfield met de gedachte dat ik even wat hoogwaardig voetbal wil zien, zoals de televisiezenders het misschien wel verpakken,” vertelt McKenna. “Ik kom naar het stadion om Liverpool Football Club te zien.” Hij stelt dat er wel plek moet zijn voor fans die alleen komen om te kijken, in plaats van actief mee te zingen.

Maar deze supporters krijgen nu de voorkeur boven supporters die sfeer brengen, ook al gaat dat ten koste van de sfeer. Dat terwijl degenen die naar het stadion komen als toeschouwer, wel sfeer willen zien. “Het is een beetje zoals het moment in Gladiator, als Russel Crowe zich omdraait naar het publiek en roept: ‘Are you not entertained?!’. Nou, sommige mensen dus niet.”

Sommige clubs leggen plastic klappertjes bij de stoelen in de hoop dat dat wat extra geluid oplevert.

Het effect van de hoge ticketprijzen gaat verder. Doordat fans als klanten worden behandeld, verwachten ze ook meer. “Mijn seizoenkaart kost 1150 euro en is de goedkoopste in het stadion,” legt Herlihy uit. “Als je de supporters zoveel geld vraagt als club, schep je ook de verwachting dat de prestaties op het veld beter worden. Bij Arsenal proberen we in mijn optiek niet eens de competitie te winnen. We proberen de vierde plek te halen zodat we de Champions League in gaan. Kortom: we proberen geld te verdienen zonder risico te lopen. Dat is niet acceptabel als je fans zoveel geld vraagt als club.”

Advertentie

Arsenal is een mooi voorbeeld voor een groeiend verschil tussen verwachting en realiteit door hoge ticketprijzen, maar het is niet de enige club waar dit speelt. “Ik hou van Jürgen Klopp,” zegt McKenna. “Maar een deel van mij vindt het maar niks als hij zich omdraait naar de supporters achter hem om hen aan te moedigen en meer achter het team te staan. Dan denk ik: man, ze hebben 75 euro betaald om naar deze troep te kijken.”

Het schemert inmiddels door dat de Premier League en de clubs in de competitie zich ervan bewust zijn dat de sfeer steeds slechter wordt. Het feit alleen al dat er nu serieus nagedacht wordt over staantribunes laat zien dat er besef is dat de sfeer beter moet. Het maximum van dertig pond dat is ingesteld op kaartjes voor uitwedstrijden is ook een stap in de goede richting. In een statement over die laatste stap zei de Premier League dat dit “essentieel voor de sfeer” was en dat uitsupporters “een reactie oproepen bij de thuissupporters, wat de Premier League onderscheidt van andere competities.”

Herhily zegt dat we misschien gewoon moeten accepteren dat de dagen van sfeervolle stadions bij normale wedstrijden verleden tijd zijn in de Premier League. Waarschijnlijk is de marketingmachine van de Premier League vilijn genoeg om die realiteit te verdoezelen en het product te blijven verkopen. “Misschien kijken supporters nu ook snel te rooskleurig terug op vroeger,” voegt Herhily er aan toe. “Vroeger werd er veel gevochten en waren de tribunes onveiliger. Maar we kunnen toch vast wel een middenweg vinden? We kunnen deze trend van aftakelende sfeer toch wel stoppen voordat het overal zo stil als in een bibliotheekzaal is?”

Eén ding is zeker: als de hoge ticketprijzen niet worden aangepakt, blijft de sfeer verslechteren. Dat gebeurt alleen als clubs financieel last gaan krijgen van een gebrek aan sfeer. Daarvoor moet het gat tussen de manier waarop de Premier League zich promoot en de realiteit in de stadions zo groot worden, dat het kopen van een wedstrijdkaartje niet meer aantrekkelijk is voor supporters. Zonder het gezang, de sjaals en spandoeken is de Premier League niks meer.

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.