De troosteloze ondergang van het Letse voetbal door matchfixing en corruptie

FYI.

This story is over 5 years old.

Sport

De troosteloze ondergang van het Letse voetbal door matchfixing en corruptie

De afgelopen vijftien jaar heeft Letland als underdog in het voetbal veel mooie verhalen geproduceerd.

Toen de Europacup 1 een nieuwe naam kreeg, was Skonto Riga (tegenwoordig FC Skonto) de allereerste club die een goal wist te scoren in de kersverse Champions League. In 1996 namen ze twee keer de leiding tegen Barcelona in Camp Nou, speelden ze gelijk tegen Internazionale en versloegen ze Aberdeen. Daarnaast kwalificeerde het nationale team zich voor het EK in 2004, waar ze Duitsland op 0-0 wisten te houden. Ze werden uiteindelijk wel met 3-0 afgedroogd door Nederland, maar het mocht de pret niet drukken. Gezien het feit dat Letland maar twee miljoen inwoners heeft, zijn het indrukwekkende resultaten. Het land was vroeger een speelbal van grotere naties die het land regelmatig bezetten, dus de sportieve successen na de Letse onafhankelijkheid waren heel wat waard.

Advertentie

Maar in recente jaren zijn de verhalen over het Letse voetbal helaas een stuk negatiever geworden. Toen ik in 2015 aan de president van de Letse voetbalbond, Emils Latkovskis, vroeg of er een manier was om met de eigenaren van de recent opgeheven FK Daugava Riga te spreken, kreeg ik een onverwacht antwoord. “Succes,” zei hij. “Zelfs de politie weet niet waar ze zijn.”

Het cynisme in zijn antwoord is het resultaat van jarenlange tegenslagen. De president van de Virsliga kan nauwelijks meer op een positieve manier over zijn geïmplodeerde competitie praten. Nadat werd ontdekt dat de criminele onderwereld zich met het voetbal bemoeide, bleven er nog maar zeven van de tien clubs over.

De problemen begonnen in maart 2015, het begin van vorig seizoen (de competitie loopt van maart tot november). FC Daugava Daugavpils, een club die al langer werd verdacht van matchfixing en financieel mismanagement, kreeg van de Virsliga te horen dat hun boekhouding niet op orde was. Ze kregen daardoor geen licentie en werden in de derde competitie geplaatst.

Daar hield het echter niet op. Daugava Riga, voormalig deelnemer van de Champions League, kreeg hetzelfde bericht een paar dagen later. De club besloot toen dat ze liever stopten met voetballen dan dat ze in de tweede divisie verder zouden spelen.

“We konden ze echt geen licentie geven,” vertelt Latkovskis op een verontschuldigende toon. “We hebben bepaalde financiële criteria voor de herkomst van het budget van een club. Als je niet weet waar het geld vandaan komt, moet je actie ondernemen. Bij sommige teams zie je heel duidelijk dat er niks klopt van hun boekhouding. Dan komt er een hoop geld uit ‘personal funds’. Dan ga je vragen waar het geld vandaan komt en waarom spelers van de ene verdachte club naar de andere verdachte club verhuizen.”

Advertentie

“Letland is best klein en je weet meestal wel wie een club financieel ondersteunt, waarom ze dat doen en wie er allemaal bij betrokken is. Sommigen zijn daadwerkelijk geïnteresseerd in voetbal, maar anderen stoppen om hele andere redenen geld in een club. Het gaat dan vooral om geld dat uit activiteiten komt die helemaal niks met voetbal te maken hebben, bijvoorbeeld witwassen, drugs en mensensmokkel. Als we licenties uitgeven moeten we vragen wat voor geld de clubs gebruiken en wat ze ermee doen. We denken dat veel crimineel geld in voetbalclubs wordt gestopt om het te verstoppen.”

Maar er zijn nog meer plagen in het Letse voetbal. In juni 2015 werd er een derde club slachtoffer van hun eigen financiën. FB Gulbene, dat na acht wedstrijden stevig onderaan stond, werd verbannen van de Virsliga voor matchfixing bij wedstrijden tegen FK Spartaks en FC Skonto.

Binnen twaalf weken was dertig procent van de clubs uit de competitie verdwenen.

“We hadden al langer vermoedens over Gulbene, en deze twee wedstrijden bevestigden die vermoedens,” vertelt Latkovskis. “We wisten altijd al dat ze met verkeerde mensen in contact waren, maar nu hadden we interviews met spelers en een verslag van de UEFA. We kunnen nu dus met honderd procent zekerheid zeggen dat ze aan matchfixing deden.”

“We probeerden met het management te praten, maar toen werd het duidelijk dat niet alleen het team maar ook de clubleiding betrokken was bij de deals. Toen was er geen uitweg meer. De enige oplossing was Gulbene uit de competitie te verbannen.”

Advertentie

De voetbalbond zette alles op alles om opnieuw zo’n ingrijpende maatregel te moeten nemen, aangezien er al twee teams uit de competitie waren gegooid. Maar Latkovskis kon niet anders.

Maar ondanks het verlies van de clubs was er vorig seizoen nog een grotere zorg voor Latkovkis. Hij was continu in strijd met de Letse overheid om matchfixing illegaal te maken. “We moeten matchfixing criminaliseren,” vertelde hij in augustus 2015. “Het zou mijn strijd veel efficiënter kunnen maken. Momenteel kan je alleen vervolgd worden voor misdaden als het witwassen van geld. Dat is heel lastig te bewijzen, dus maakt het ons leven moeilijk.”

De voorzitter van de Letse voetbalbond, Janis Mezeckis, deelt die mening. “We weten zeker dat deze drie clubs betrokken waren bij fraude, maar dat is alles wat we aan de politie kunnen vertellen,” vertelt Mezeckis. “We hebben verschillende moties ingediend bij het Ministerie van Justitie voor een aanpassing in de wet. Maar we zijn realistisch. Zelfs als de wet verandert, zal deze vorm van manipulatie niet volledig verdwijnen,” vertelde Mezeckis in 2015.

In februari 2016 gaf de Letse overheid eindelijk toe. Elke poging om een voetbalwedstrijd in Letland te beïnvloeden zal vanaf nu worden bestraft. Dat helpt niks tegen het vervolgen van Daugava Riga, Daugava Dagavpils en Gulbene, maar het geeft het Letse voetbal iets meer hoop voor de toekomst.

Het huidige seizoen in de Virsliga is relatief probleemloos. Latkovskis vertrouwt erop dat de criminele elementen zijn verdwenen uit het voetbal in de Baltische staat. De verandering is sneller gekomen dan Mezeckis had voorspeld, maar niemand is naïef genoeg om te geloven dat het altijd zo zal blijven.

Advertentie

De meest succesvolle club uit de competitie, vijftienvoudig kampioen FC Skonto, kreeg geen licentie voor het nieuwe seizoen en speelt nu in de tweede competitie. Vitalijs Astafjevs, de aanvoerder van het nationale elftal, nam ontslag als president van FK Jelgava in mei. Jelgava is nergens van beschuldigd, maar de ervaring bij de club was te deprimerend voor hem. “Het voetballeven is zwaar in Letland,” bromt hij. “Het niveau is lager dan tien jaar geleden en er is geen geld. Jonge spelers raken betrokken bij matchfixing omdat er zo weinig geld is. Het is niet te ontwijken eigenlijk.”

Tegenwoordig vindt de enige Europese acitviteit van het Letse voetbal plaats in rechtszalen. In november 2015 werd het verlies (7-1) van FC Daugava bij het Zweedse Elsborg onderzocht door de politie. Dit seizoen werden, net als vorig seizoen, alle Letse clubs die in Europa mochten spelen in het begin van augustus al uit de kwalificatie gespeeld.

Dit seizoen doen er acht clubs mee aan de Virsliga. Latkovskis vindt dat een goed aantal voor een land als Letland, aangezien het een gebalanceerde competitie oplevert.

“Het is beter om acht niet-criminele teams te hebben dan tien clubs waarbij je niet zeker weet waar hun budget vandaan komt. We willen geen situatie waarin het beste team standaard met 7-0 of 8-0 het slechtste team verslaat, zoals in het verleden. We willen liever kwaliteit dan kwantiteit, dus we zijn tevreden met acht,” zegt Latkovskis. “Oke, misschien is tevreden niet de beste verwoording. Maar het is nu in ieder geval beter dan het eerst was.”

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.