Met een kajak van de Niagara Falls

De laatste persoon die dat in een kajak probeerde was Jessie Sharp. Hij verdween in 1990 over de rand en werd nooit meer teruggezien. Zijn kajak wel, een paar honderd meter verderop. Volgens verslagen zat er een flinke deuk in door een botsing met de rotsen. Meer dan twintig jaar later zijn die rotsen precies waar Ortiz het meest bang voor is. Hij heeft drie jaar getraind op de val en de waterval nauwkeurig bestudeerd. Maar de landing blijft onzeker. De kruimelige bodem van Niagara zorgt voor een ondiepe poel.

“In het ergste geval maak ik de duik van vijftig meter en raak ik een steen. Dat overleef ik niet,” zegt Ortiz. “Ik hoorde dat het best diep was op het stuk waar ik eroverheen wilde gaan, en mensen hadden het al zwemmend gedaan. Maar toch—ik kon de rotsen gewoon zien.”

Annie Edson Taylor was de eerste die de val van Niagara probeerde. In 1901 stapte ze in een vat en dreef over de rand. Ze overleefde de val. Daarna probeerden dertien anderen de val in verschillende drijvende vaartuigen. Vijf overleefden de poging niet. Naast de ondiepe landing maakt de grote hoeveelheid water—170 miljoen liter per minuut—die naar beneden dondert de val enorm gevaarlijk. Bovendien is het in zowel Canada als de VS illegaal om de waterval af te gaan en daarbij de grens over te steken die de waterval afbakent. Ortiz moest dus zonder toestemming van de waterval af varen.

Red Bull maakte een film over de poging van Ortiz, Chasing Niagara. Het is de achtste sportfilm van filmmaker en profkajakker Rush Sturges. Maar deze film liep anders dan iedereen had verwacht.

“Ik wilde een film maken over een groot verhaal,” zegt Sturges. “Dat was vanaf het begin het doel. Maar het werd niet het verhaal dat ik wilde maken, want ik had een heroïsch einde in gedachten.”

Tijdens hun voorbereiding voor Niagara maakten Ortiz en zijn team meerdere trips naar watervallen in Mexico en het noordwesten van de VS. Ze oefenden reddingsacties met hun Zodiac in de Ottawarivier en bezochten Niagara Falls meerdere keren. Ortiz trainde veel en Sturges was van mening dat hij fit genoeg was om van de waterval af te kajakken. Hij had de technische vaardigheden en was mentaal volledig toegewijd aan zijn doel. Maar tegen de tijd dat de belangrijke dag dichterbij kwam, liep alles anders.

“Die hele maand was gestoord,” zei Ortiz. “Op een gegeven moment zat ik ondergedoken in een Canadese bungalow terwijl de politie naar me zocht. Dat was echt een dieptepunt. Alles viel uit elkaar.”

Een maand voordat Ortiz over de rand zou peddelen, stuurde zijn team twee kajaks met gewichten erin over de rand. Ze hadden de kajaks de avond ervoor verstopt en duwden ze ‘s ochtends in de stroming. Ze werden in goede staat teruggevonden volgens Ortiz, maar door de test stond de politie op scherp. “Het was een goede test voor ons,” zegt Ortiz. “Maar voor de politie was het meer: waar komen die kajaks ineens vandaan? Wie zijn die gasten?

Hij hoorde dat de politie iedereen met een kajak op zijn auto ondervroeg over een Mexicaanse kajakker (Ortiz is geboren in Mexico) die van plan was van de waterval te kajakken. Ortiz wist niet hoe ze aan die informatie kwamen, maar gokte dat ze dat met camera’s hadden achterhaald.

Door de politieaandacht werd het bijna onmogelijk om de val door te zetten. Sturges hielp met het opzetten van een nieuw plan. Midden in de nacht zouden ze de kayak boven de waterval verstoppen en de reddingsboot ergens beneden. Twee vrienden van Ortiz, kajakkers Matt LeBlanc en Blake Mahoney, zouden bij de boot blijven, mocht er een redding nodig zijn.

“Het plan was dat we de Zodiac beneden in de rivier klaar hadden liggen en dat Rafa over de parkeerplaats zou rennen, in zijn boot zou springen en ervoor zou gaan,” zegt Sturges. “Het zou dan moeilijk zijn om ons te stoppen, maar het zou nog veel moeilijker zijn de voorbereidingen ongezien te kunnen voltooien. Door de geheimzinnigheid leken we meer op drugsdealers dan sporters.”

Het team was op de hoogte van de mogelijke gevolgen. Ortiz ging er vanuit dat ze op zijn minst voor de rest van hun leven Canada niet meer in mochten. De straf voor het riskeren van de val is een celstraf en een maximale boete van tienduizend dollar. Maar ze hielden ook rekening met het ergste geval. Als er iemand om zou komen in het water, zouden ze kunnen worden aangeklaagd voor doodslag of nalatigheid. Het was duidelijk dat, als ze gepakt zouden worden, zowel de Amerikaanse als de Canadese overheid een voorbeeld zou willen maken van de sporters.

“Een week van tevoren had ik met een advocaat gesproken, ik vertelde mijn vrienden dat ik had gehoord dat als ik dood zou gaan, zij misschien de rest van hun leven in de cel moesten doorbrengen,” zegt Ortiz. “Weet je wat ze zeiden? Ze hadden zoiets van: ach, fuck it. We zijn er nu aan begonnen en we gaan ermee door, want we geloven erin.”

Zowel Ortiz en Sturgers geven toe dat drie jaar aan trips, oefeningen en de stress van het plannen hun tol gingen eisen. “Je ziet dat ook wel in de film: we zien er stukken ouder tegen het einde,” zegt Sturges. “Ik denk dat Rafa wel veranderd is. Hij is erg gegroeid. Hij is nu veel verstandiger dan vijf jaar geleden.”

In de laatste maand van de voorbereiding begon Ortiz te twijfelen over zijn motivatie. Hij was minder zeker dat het succesvol van de waterval kajakken opwoog tegen mogelijke gevolgen van alle andere uitkomsten. “Het moeilijkste was om emotioneel sterk te blijven,” zegt Ortiz. “Toen we de dag ervoor bij Niagara aankwamen, waren de watervallen wild en donker. Er stond toen zoveel druk op ons dat het niet gezond meer was.”

De climax van de film vindt plaats in een hotelkamer. Het team krijgt slecht nieuws. Het is een sombere scene.

“Het was een enorme schok voor het hele team,” zegt Sturges. “Als het een jaar of zes maanden van tevoren was gebeurd, was het niet zo gek. Er waren zeker nadelen aan de val en je ziet in de film ook dat we vaak gefrustreerd waren. Maar om er vlak voor de poging mee te stoppen, schokte ons echt.”

Het duurde een jaar voordat Sturges iets deed met het materiaal dat hij gefilmd had. Volgens hem had iedereen nog een nare nasmaak van de hele ervaring. Hij vertelde Red Bull dat hij niet genoeg materiaal voor een film had, dat hij er maximaal drie korte segmenten van kon maken. Maar na een tijd werd het hem duidelijk dat er wel een verhaal te vertellen was met de beelden die hij had. Een verhaal over het weglopen van een bijna zekere dood. Red Bull stond achter het idee en de film werd goed ontvangen door kajakkers over de wereld.

Ortiz is enorm verrast over hoe het uiteindelijk gelopen is. “Ik had nooit verwacht dat met al mijn ervaring en training als professioneel sporter, dit uiteindelijk mijn boodschap zou worden.”

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.