Tomek Iwan is een kunstschaatsende multimiljonair geworden

Waar sommige van zijn vroegere ploeggenoten uit de Eredivisie aan het nadenken zijn over wat ze in vredesnaam moeten doen na hun carrière, staat de Pool voor hele andere dilemma’s tegenwoordig. Gaat hij vandaag een ritje maken met zijn Hummer, BMW of toch de Bentley? Zijn agenda zit ook deze week weer vol. Een business meeting links, een tv-optreden rechts. Daarnaast moet hij natuurlijk ook nog wat tijd vrijmaken voor zijn kinderen en zijn bloedmooie, jongere vriendin.

Het contrast met zijn vroegere leven is enorm. Ooit speelde Iwan als middenvelder bij PSV en Feyenoord, waar zijn ploeggenoten hem niet serieus namen en hij vaak op de bank zat. Inmiddels leeft hij als een koning in Polen en lacht hij iedereen die ooit aan hem twijfelde vierkant uit.

Iwan maakte in 1991 zijn debuut als profvoetballer bij Olimpia Poznán en voetbalde aan het begin van zijn carrière bij een aantal Poolse clubs met namen die alleen uit te spreken zijn als je hulp krijgt van een logopedist. Drie jaar later speelde hij zich in de kijker bij Roda JC, op dat moment een stabiele middenmoter in de Eredivisie. De Limburgers zagen het wel zitten: een man met de longen van Dirk Kuijt en de uitstraling van een typetje uit Debiteuren Crediteuren. En dat ook nog eens in een tijd waarin zelfs Polen als ‘tropisch’ werden bestempeld. Het positieve voorgevoel bleek te kloppen, Iwan draaide een prima debuutseizoen en verlengde zelfs al tijdens zijn eerste jaar z’n contract.

Het is een cliché waar zelfs John Heitinga van zou gruwelen, maar goed presterende spelers brengen vrijwel altijd transfergedoe met zich mee. Zo ook Iwan. Feyenoord en PSV waren geïnteresseerd in de Pool, waar Roda JC maar liefst vijf miljoen gulden voor vroeg. Feyenoord wilde dat bedrag niet ophoesten, maar Iwan tekende daar wel een contract, zonder dat Roda JC dat wist. De zaak escaleerde natuurlijk. Roda-voorzitter Pickee sprak in het Algemeen Dagblad zelfs van “Italiaanse maffiapraktijken”. Maar er was nog geen sprake van een paardenkop in bed en na lang onderhandelen vertrok Iwan uiteindelijk toch naar Feyenoord. De transfersom bedroeg zo’n 3,7 miljoen gulden, toen een record voor Feyenoord. Tegenwoordig is trouwens Danko Lazović, die naar verluidt nog steeds heen en weer rolt van die ene overtreding, de recordaankoop.

Tijdens Iwan’s eerste seizoen bij Feyenoord werd Willem van Hanegem, de trainer die hem had gehaald, ontslagen. Iwan kwam dat eerste jaar nog regelmatig in actie, al was zijn nieuwe trainer Arie Haan bepaald geen fan van hem, net als veel spelers van Feyenoord. De Poolse middenvelder was bescheiden, timide en bedachtzaam, maar maakte onderdeel uit van een spelersgroep vol met brutale en eigenzinnige gasten, zoals Henk Fraser, Orlando Trustfull, Ronald Koeman en Peter Bosz – destijds nog een middenvelder met een soort Bob Ross-kapsel. Dat Iwan geen spetterende uitstraling of een matje in z’n nek had, hielp niet mee met het integreren in Rotterdam.

Trainer Haan deed geen moeite om zijn onvrede over de middenvelder te verbergen. Hij vroeg zich bijvoorbeeld tegen journalisten hardop af of “Iwan zijn broer heeft gestuurd,” zo schreef Hugo Borst in zijn klassieker De Coolsingel bleef leeg. In datzelfde boek vertelde Jan de Zeeuw, Iwan’s zaakwaarnemer, over de positie van de Pool in de spelersgroep. Hij werd door jongens als Blinker, Trustfull en Witschge continu in de zeik genomen en gepest, zonder dat hij ze terugpakte. Een voetbalkleedkamer is soms net een schoolplein en Iwan was als de jongen die alleen in een hoekje stond te knikkeren. Spelers negeerden hem zowel binnen als buiten het veld. De Zeeuw wist Iwan’s situatie kort en bondig samen te vatten: “Het is een doodongelukkig manneke”.

Na twee jaar verloste PSV Iwan uit zijn lijden. Voor de Pool was Eindhoven een verademing na zijn periode bij Feyenoord. Dat hij na zijn vertrek uit Rotterdam alleen met de Poolse Feyenoord-keeper Jerzey Dudek nog contact had, zegt genoeg. Iwan kwam weer aan spelen toe en maakte zijn rentree bij de Poolse nationale ploeg, nadat de bondscoach waar hij ruzie mee had was vertrokken. Bij PSV was hij bovendien belangrijk vanwege zijn talenknobbel en fungeerde de Pool als een soort lopende Google Translate, aangezien hij Nederlands, Russisch, Engels, Duits en Pools spreekt. In Eindhoven kon hij daardoor de vertaling doen voor bijvoorbeeld de Rus Dmitri Khoklov, de Slowaak Igor Demo en zo nu en dan voor Ronald Waterreus, die wel Nederlands spreekt maar alsnog voor veel mensen niet te verstaan is.

In Eindhoven kende Iwan successen, maar uiteindelijk kwam hij steeds minder aan spelen toe. Ook bij PSV werd hij niet door iedereen serieus genomen en werden er grappen gemaakt over zijn afkomst. Mannen als Jaap Stam en Ruud van Nistelrooij zagen hem als een boertje uit Polen. Blijkbaar staat Kampen, de geboorteplaats van Stam, binnen de voetbalwereld wel bekend als een bruisende metropool. PSV probeerde Iwan na twee jaar te slijten aan FC Den Bosch, maar hij had weinig trek om voor die club te spelen.

Uiteindelijk vertrok Iwan in 2000 naar Trabzonspor, een overgang met een hoog Ik Vertrek-gehalte aangezien vrijwel alles fout ging. Toen hij in Turkije aankwam, lag er een prachtig contract voor hem klaar. In de voetballerij geldt echter doorgaans de aloude Marktplaats-wijsheid: als het te mooi lijkt om waar te zijn, is dat het meestal ook. Toen Iwan kort na het ondertekenen van het contract terugkeerde in Turkije, was alles veranderd. Er was een nieuwe voorzitter, een nieuw bestuur en een nieuwe trainer. Bovendien kreeg de Pool te horen dat hij de zevende buitenlander bij de club was en dat er slechts zes buitenlandse spelers op het wedstrijdformulier mochten staan. Na ongeveer een maand zat hij weer in het vliegtuig terug naar Nederland, alsof het een tegenvallende all inclusive-vakantie betrof.

Iwan voetbalde nog een jaartje bij RBC, waar hij onder Robert Maaskant, die door de sportpers ongeveer tien jaar ‘de kroonprins van het Nederlandse trainersgilde’ werd genoemd en nu een uitzendbureau runt, degradeerde. Daarna tekende hij een contract bij een club met de onmogelijk uit te spreken naam Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski, speelde hij nog drie jaar in Oostenrijk en sloot vervolgens zijn carrière af bij Lech Poznań. Voor de meeste voetballers is het spannendste deel van hun leven afgesloten op het moment dat ze stoppen met voetballen, maar voor Iwan geldt dat niet. Sterker nog, hij kwam na het beëindigen van zijn voetbalcarrière veel vaker in de spotlight te staan.

Iwan is nooit een saaie voetballer geweest die z’n vrije dagen achter de PlayStation sleet. Zo was hij begin deze eeuw te zien in Poranek kojota, een Poolse film vol met gangsters, pimps en prostituees waarin hij zeer overtuigend een cafébezoeker speelde. Ook zat hij in de videoclip van het nummer Polska Do Boju, een lied waarvan het refrein klinkt alsof het is ingezongen door een groep van straat geplukte buschauffeurs. Jaren later had hij wederom een cameo in een videoclip, en Iwan lijkt daarin een compleet andere persoon. De wat verlegen, ongemakkelijke voetballer is veranderd in een coole, succesvolle bekendheid.

Na zijn spelerscarrière timmerde Iwan ook als ondernemer flink aan de weg. Inmiddels is hij eigenaar van een hotel, een nachtclub genaamd Genesis en een van de grootste evenementenbureaus van Polen, dat ook werd ingehuurd voor het EK van 2012. Daarnaast heeft hij ook aandelen in W Biegu Café, een keten waar trendy Poolse mensen genieten van latte art en hipsterkoffie. Dit, opgeteld bij het royale pak geld dat hij tijdens zijn carrière al verdiende, zorgt ervoor dat de ex-voetballer inmiddels een multimiljonair is.

Ook begon Iwan steeds meer bekendheid te krijgen door zijn mediaoptredens. Het hoogtepunt was zijn deelname aan de Poolse variant van Sterren Dansen op het IJs. Achter de hardwerkende voetballer bleek een sierlijke kunstschaatser te schuilen. Het publiek en de presentator (de Poolse Gerard Joling, maar dan wat minder flamboyant) waren razend enthousiast toen ze Iwan op een nummer van David Guetta over het ijs zagen vliegen. Je ziet het zijn voormalige ploeggenoot Ed de Goey nog niet zo gauw doen. Iwan bleek behoorlijk wat talent te hebben en werd aangemoedigd om er mee door te gaan, maar voelde er verder weinig voor om de rest van zijn leven in een strak mouwloos shirt naast een knappe blondine op het ijs te staan.

Doordat Iwan financieel onafhankelijk is, heeft hij alle tijd om te doen wat hij leuk vindt. Hij zette voor de Poolse voetbalbond een behoorlijk succesvol nationaal Beach Soccer-team op en komt op luxe feestjes en premières met zijn jonge vriendin, model en presentatrice Natalia Jakuła. Daarnaast was hij te zien in de Poolse versie van Ik Hou van Holland (Ik Hou van Polen dus) en MTV Cribs, waar hij zijn enorme huis met onder meer een zwembad en een wijnkelder liet zien. Tevens is hij ereburger van de stad Ustka en doet hij op z’n tijd een schnabbeltje, zoals het aanprijzen van het luisterboek van Fifty Shades of Grey. Dat hij desondanks nog steeds erg populair is, zegt veel over zijn status.

Opvallend genoeg spreekt Iwan een aantal van zijn oud-collega’s nu vaker dan tijdens zijn spelerscarrière. Jongens als Regi Blinker (waar hij tijdens zijn carrière totaal niet mee op kon schieten) komen tegenwoordig naar Polen om alle pracht en praal van Iwan te bewonderen en bij te kletsen. Dat uitgerekend de bescheiden Pool nu een grote ster in eigen land is, zal ze nog steeds verbazen. Stiekem zullen ze misschien ook wel een beetje jaloers zijn op Iwan, wiens jetsetleven tegenwoordig spannender is dan zijn voetbalcarrière.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.