We spraken een gedetineerde in Zaanstad over sport in de bajes

Brian* zit als gedetineerde vast in Justitieel Complex Zaanstad, de gevangenis die begin dit jaar is geopend als vervanger van de Bijlmerbajes. Sport speelt een belangrijke rol in de bajes van Zaanstad, die onder meer zes sportvelden heeft. Het is een van de weinige elementen waar de gedetineerden zich even in een andere wereld kunnen wanen.

Ook passief zorgt sport voor afleiding in Justitieel Complex Zaanstad. De gedetineerden hebben allemaal een eigen televisie in de cel, waarop ze voetbal kunnen kijken. Om meer te weten te komen over sport binnen de gevangenismuren, bezochten we de bajes van Zaanstad en vroegen we Brian ons over de rol van sport in het complex te vertellen.

VICE Sports: Ha Brian, kun je hier een beetje sporten?
Brian: Omdat ik als gedetineerde reiniger ben op mijn afdeling, mag ik overdag mijn cel uit om de boel schoon te houden op mijn afdeling en wasjes te draaien. Ik was bijvoorbeeld ook de sportkleding. En als ik mijn schoonmaaktaken heb volbracht, mag ik sporten wanneer ik wil.

Dus je kunt behoorlijk wat voordeel halen uit zo’n functie als reiniger?
Het is een erebaantje voor een gedetineerde. Je komt er niet zomaar aan, je moet je goed gedragen. Ik zit hier nu een maand of zes en heb een goede relatie met de meeste inrichtingswerkers en bewaarders. Vandaar dat ze me gevraagd hebben dit te doen. Het brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. Ik ben een soort aanspreekpunt tussen andere jongens hier en de inrichtingswerkers. De jongens vragen mij bijvoorbeeld vaak of ze buiten mogen voetballen, dan leg ik dat weer voor aan de inrichtingswerkers.

Is voetbal hier de populairste sport?
Sowieso. Veel jongens komen van de straat en kunnen een aardig balletje trappen. En als iemand een panna krijgt, hoort de hele gevangenis dat. Dat is altijd mooi.

Hoe gaat het hier als jullie teams maken voor een wedstrijdje?
Als we teams maken, zorgen we altijd dat de verdeling gelijk is, zodat we een eerlijke wedstrijd krijgen. Anders is er niks aan. Het is niet dat het hiërarchisch wordt ingedeeld ofzo. Maar het valt hier meteen op hoor, als iemand kan voetballen. Soms hebben we hier ook jongens die zelfs bij profclubs in de jeugdopleiding hebben gezeten. Iemand in de cel hierboven is écht goed, dus ik speel niet met hem in het team, want dan is het niet spannend.

Dus je kan zelf ook een aardig balletje trappen?
Ik ben zelf een van de betere voetballers uit de gevangenis. Ik heb nooit bij een profclub gezeten, maar heb altijd op straat gevoetbald. Ik zou graag zien dat we hier met teams van afdelingen tegen elkaar zouden spelen, maar zulke toernooitjes hebben we helaas nog niet. Dat komt misschien nog, maar als gedetineerde heb ik daar geen invloed op. Ik ken mijn plaats.

Kijken jullie ook gezamenlijk voetbal als het op televisie is?
We hebben hier allemaal een standaard televisiepakketje, dus we kunnen lang niet alles live op televisie zien. Maar Champions League en Europa League bijvoorbeeld wel. Als er een grote Europese wedstrijd is, kijkt iedereen ‘s avonds in zijn cel. We zitten hier in de buurt van Amsterdam, dus de meeste gedetineerden hier zijn Ajacieden. Toen Ajax afgelopen seizoen twee keer op het nippertje doorging in de Europa League, was dat in de gangen te horen.

Wat vind je van de sportfaciliteiten hier?
Ik heb ook in andere gevangenissen gezeten in Nederland, en de sportfaciliteiten in Zaanstad zijn top vergeleken met wat ik gewend ben. We hebben buiten verschillende kunstgrasvelden, optrekrekken op de binnenplaats, zalen om in te voetballen en een fitnessruimte met moderne apparatuur. Het enige is dat er geen ramen in de fitnessruimte en de zalen binnen zitten, waardoor het in de zomer wel even zweten is.

Kun je hier ook een beetje vechtsporten?
Was het maar zo’n feest! Vroeger deed ik aan kickboksen en ik vind de UFC vet, maar helaas mogen we absoluut niet aan vechtsport doen in de gevangenis. Ik zou het tof vinden als ze bokszakken op zouden hangen, maar dat gaat hem helaas niet worden.

Wanneer kom je vrij?
Ik wacht nog op mijn veroordeling, maar het is duidelijk dat het een zware straf gaat worden. Ik zit hier voorlopig nog wel. Wat ik buiten heb gedaan, hou ik voor mezelf. Ik ben nu hier en dat zal de komende tijd zo blijven. Ik kan nu beter kijken hoe ik mijn tijd hier zo goed mogelijk door kan brengen. Ik zal in ieder geval veel blijven sporten. Ik heb altijd veel aan fitness gedaan. Daar wil ik later wat mee doen als ik vrij ben.

*De naam Brian is gefingeerd om de identiteit van de gedetineerde te beschermen. Zijn echte naam is bij de redactie bekend.

VICE Sports gaat deze week de bak in om erachter te komen welke rol sport binnen de gevangenismuren speelt voor gedetineerden en beleidsmakers. We publiceren verhalen en video’s uit binnen- en buitenland. Zie hier de verhalen die we tot nu toe hebben gepubliceerd.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.